نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 35 (تابستان 1380)

این مقاله در دو بخش تدوین شده است؛ بخش اول درصدد است تا معاهدات منع جامع سلاحهای هسته ای بین قدرتهای بزرگ را به رشته تحریز درآورد در همین رابطه نیز به بررسی مسابقه تسلیحاتی از زمان پایان جنگ جهانی دوم, تا پایان جنگ سرد, بین دو قدرت هسته ای, ایالات متحده و فدراتیو روسیه پرداخته و معاهدات استارت 1-2 و 3, سالت 1 و 2 را تشریح کرده و در ادامه به تغییر و تحولاتی که در اجرای معاهدات با روی کار آمدن ریاست جمهوری های گوناگون در آمریکا به وجود آمده نیز پرداخته است و در ادامه مزایای این معاهدات را برای دو طرف بررسی می نماید.

معاهده منع جامع آزمایشهای هسته ای در سال 1996 با هدف جلوگیری از انجام تمام آزمایشهای انفجار هسته ای (نظامی یا غیر صلح آمیز و صلح آمیز) بین شماری از دولتها منعقد گردید. در این مقاله نشان داده می شود که معاده CTBT به طور کامل در جهت منافع کشورهای هسته ای بوده و ارائه آن فقط در جهت تضعیف کشورهای غیر هست ای است. با پذیرش معاهده CTBT, تغییری در برنامه های فن آوری و نگهداری سلاحهای هسته ای توسط کشورهای هسته ای عضو ایجاد نخواهد شد.

نوشتار ذیل موضوع خلع سلاح و کنترل تسلیحات از سوی سازمان ملل را بعد از جنگ سرد بررسی می کند. در طول جنگ سرد به علت تعارض شرق - غرب, سازمان ملل اقدامات محدودی در زمینه خلع سلاح و کنترل تسلیحات به عمل آورده و لذا اکثر توافقات در این حوزه دو جانبه یا سه جانبه و آن هم در دوره های تشنج زدایی بوده است. بعد از نگ سرد با تفسیر موسع منشور ملل متحد از صلح و امنیت بین الملل این مهفوم هر چه بیشتر مرتبط با خلع سلاح و کنترل تسلیحات شده و بویژه سازمان ملل با ابداع دو مفهوم جدید دپپلماسی پیشگیرانه و صلح سازی بعد از مخاصمات مسلحانه, اقدامات اطمینان و اعتماد سازی خود را گسترش داده است.

قانون 21 اکتبر 1998 (29 مهر 1377) ایالات متحده در خصوص اجرای ملی کنوانسیون سلاحهای شیمیایی (که از این پس به اختصار کنوانسیون خوانده می شود) در راستای اجرای تعهد مقرر در بند 1 ماده 7 کنوانسیون به تصویب رسد. اجرای ملی کنوانسیون به ویژه از طریق وضع قوانین و مقررات مربوط به جنبه های اداری, گمرکی, اقتصادی, صنعتی و از همه مهمتر, بعد کیفری تخلف از مفاد آن, تکلیفی است که بر ذمه هر یک از دولتهای عضو کنوانسیون از جمله کشور ما مستقر است.

در این مقاله نویسنده تلاش کرده است تعریفی از ماهیت جنگ و رویکردهای متفاوتی که می توان در این تعریف از آن بهره جست, ارائه نماید. در بیان تعریف از جنگ و اصول جنگ نقاط قوت و ضعف هر یک از رویکردهای عملگرایی, تجربه گرایی, عقل گرایی, جبرگرایی و رفتارگرایی مورد بررسی قرار گرفته است سطوح مختلف جنگ به عنوان فرآیندی که از اهداف یک کشور شروع و به تاکتیکهای به کار رفته در میدان جنگ برای دستیابی به اهداف, ختم می شود.

این مقاله به بحث و بررسی پیرامون روند اجرایی شدن یک طرح عملیاتی در سیستم نظامی آمریکا می پردازد, و این روند را از جنبه های مختلفی (تهیه طرح توسط رده های مختلف نظامی) مورد مداقه قرار می دهد و طرح هایی که قرار است در سطح یک صحنه عملیات منطقه ای و یا جهانی اجرا گردد, را کالبد شکافی کرده و تنگناهای اجرایی آن را بیان نموده و در بعضی از مناطق راه های برطرف نمودن این تنگناها, پیشنهاد و ارائه می نماید.